Nấm: Thực dưỡng thiên nhiên quý giá (P.1)

Nấm được các y thư cổ đánh giá là thứ: “Ăn được , bồi bổ được, có thể dùng làm thuốc, toàn thân đều quý giá”. Trong giới sinh vật có gần 7 vạn loài nấm, nhưng chỉ có hơn 100 loài có thể ăn hoặc dùng làm thuốc… Đặc biệt, nấm vừa là “rau sạch”, vừa là “thịt sạch”. Có rất nhiều loại nấm phục vụ cho con người, chúng tôi giới thiệu một số nấm thường dùng có hiệu quả tốt dưới đây.

NẤM SÒ HAY NẤM BÀO NGƯ (Pleurotus Mushroom):

• Có màu trắng đục, mũ hơi lệch nghiêng, không thẳng góc. Được tôn là “cành vàng lá ngọc” của các loại nấm, khi nấu chín, nấm không mềm nhũn mà giòn, ngọt, tính ẩm. Có tác dụng tăng cường khả năng miễn dịch của cơ thể. giảm cholesterol máu, tăng cao năng lực tạo máu của tủy xương, phòng ngừa cao huyết áp, thiểu năng tuần hoàn não. An thần bổ não, chữa bệnh thần kinh suy nhược và hay quên, mất ngủ…
• Nấm sò là nguồn thực phẩm bổ dưỡng quý giá với hàm lượng protein cao tới 33-43% sinh khối khô, thành phần acid amin phong phú, có đủ các acid admin không thay thế; bên cạnh đó là các thành phần gluxit, vitamin, khoáng chất, acid béo ( chủ yếu là acid không no, acid hữu cơ)…
• Ngoài ra, củng đang có một số đề tài nghiên cứu về khả năng chống ung thư của nấm bào ngư do sự hiện diện của lovastatin trong tai nấm, tập trung ở phiến nấm và đặc biệt ở bào tử nấm.

Nấm bào ngư

NẤM CÂY TRÀ HAY NẤM TRÀ TÂN (Agrocybe aegirata): Là loại nấm quý hiếm, thịt nấm rất tươi, mùi vị thơm ngon, vị đậm, có tác dụng chống ung thư đạt tỷ lệ 80% và tác dụng chống kết hạch lên tới 90%. Hàm lượng protein chiếm tỷ lệ tương đối cao, rất giàu các axit amin, khoáng chất và vitamin, nên rất được ưa chuộng và nuôi trồng nhiều trên thế giới. Đây là loại nấm thường có vào mùa xuân, mùa thu.

Nấm cây trà

NẤM MỠ TRẮNG (White button mushroom):

• Trong mỡ nấm trắng có rất nhiều Aromatase inhibitor có tác dụng đàn áp chất men aromatase chất này biến androgen – nội tiết tố dương (man hormone) trở thành estrogen (nội tiết tố âm -female hormone). Làm hạ kích thích tố âm sẽ làm giảm nguy cơ gây ra ung thư tiền liệt tuyến (prostate) và một vài loại ung thư vú. Ngoài ra, chất 5-alpha=reductase, một loại men (enzyme) thấy trong nấm mỡ trắng. Chất này ngăn chặn sự biến thể của testosterrone thành dihydrotestosterone (DHT) một loại kích thích tố khởi xướng ra bệnh ung thư tiền liệt tuyến (prostate).
• Công dụng bổ ty, nhuận phế, hóa đàm, tiêu thực. Chứa nhiều chất đạm, các nguyên tố vi lượng và axit amin, có công dụng giảm lượng đường và  cholesterol trong máu, ngừa bệnh ung thư và cải thiện chức năng của gan. Có chứa hợp chất ngăn cản enzyme aromatas, một enzyme liên kết vói sinh trưởng của khối u. Hợp chất này điều trị và ngăn ngừa được ung thư vú. Đây là thực phẩm thích hợp cho những  người chán ăn,  mệt mỏi do tỳ vị hư yếu, sản phụ thiếu sữa, người viêm phế quản mạn, viêm gan mạn và mắc hội chứng suy giảm bạch cầu. Theo dược lý học hiện đại, nấm mỗ trắng rất giàu đạm, nguyên tố vi lượng và nhiều loại axit amin quý. Nó có tác dụng ức chế tụ cầu vàng, trực khuẩn thương hàn và trực khuẩn ecoli, kháng ung thư, nâng cao năng lực miễn dịch của cơ thể. Khảo nghiệm lâm sàng đối với ung thư vú và ung thư da thấy hiệu quả khá tốt.
• Trong bữa ăn hằng ngày, nấm mỡ trắng được sử dụng dưới nhiều hình thức khác nhau. Tuy nhiên để phát huy tối đa tác dụng của nó và tạo cho món ăn có hương vị thơm ngon, người ta thường phối hợp nấm mỡ với nhiều loại  thực phẩm khác.

Nấm mỡ trắng

NẤM MỠ NÂU (Crumini):

• Không những có nhiều chất L-ergothioneine như nấm mỡ trắng mà còn có chất chống oxy hóa cao nhất. Không những vậy mà thôi, các loại nấm này có chất L-ergothioneine cao hơn mầm lúa miến và gan gà mà các nhà nghiên cứu trước kia coi là có chất L-ergothioneine cao nhất. L-ergothioneine là chất chuyển hóa bình thường (mormail metabolism) cơ thể.
• Nấm mỡ trắng và nâu đều có thêm rất nhiều chất selenium. Chất này là một chất chống oxy hóa mạnh sẽ giúp chống lại việc oxy hóa mỡ trong máu và không làm tăng cặn đóng trên thành động mạch. Tùy theo loại nấm, nếu dùng hằng ngày chừng 100g đã có được từ 10% đến 20% số lượng cần thiết của chất này 55 microgam (mcg) cho phái nữ và 70 mcg cho phái nam

Nấm mỡ nâu

NẤM ĐẦU KHỈ (Hericium erinaceus):

• Còn gọi là Nấm hầu thủ. Không chỉ là loài nấm ăn ngon, hầu thủ có tác dụng chủ yếu kích thích hệ miễn dịch , phòng chống ung thư dạ dày, ung thư phổi di căn. Nấm còn tươi khi nấu có vị ngọt, có thể hãm thành một loại nước uống thay trà, nấu nước uống trị viêm loét dạ dày, tiêu hóa kém, kén ăn…
• Trong 100g nấm hầu thủ khô lượng protein chiếm 24%, chất béo 2%, có mặt hầu hết những vi lượng thiết yếu như sắt, phospor, calcium, kalium… Chất erinacin chiết từ hầu thủ có tác dụng kích thích tái sinh trưởng neruon, có khả năng quan trọng trong điều trị lão suy, bệnh Alzheimer, tăng trí nhớ, phục hồi chấn thương thần kinh do đột quỵ, cải thiện con đường  kích thích cơ vận động và chức năng nhận thức.
• Nấm hầu thủ có tác dụng tốt đối với bệnh nhân Alzheimers, ngăn chặn quá trình lão hóa và phục hồi các neuron thần kinh, hoạt chất Polysaccharide tan trong nước của hầu thủ lam tăng hệ miển dịch, chống lại ung thư phổi di căn, ung thư dạ dày, thực quản và ung thư da.

Nấm đầu khỉ

NẤM ĐẦU ÔNG LÃO: Có hình dáng khá lớn, màu trắng, hình tròn, có các vân trong giống hình đầu người nên có tên gọi là nấm đầu ông lão. Thịt nấm có mùi vị ngon, giòn, béo. Ngoài tác dụng nấu ăn nấm đầu ông lão sau khi giã bột phấn của nó còn có tác dụng cầm máu vế thương, tiêu phù, giải độc.

NẤM HƯƠNG (Lentinula edodes):

• Còn gọi là nấm đông cô, hương cô, hương tín, hương tẩm…, được mệnh danh là “hoàng hậu thực vật”, là “vua của các loại rau” (can thái chi vương). Trong 100g nấm hương khô có 12-14g protein (vượt xa so với nhiều loại rau khác). Nấm hương có tác dụng điều tiết chuyển hóa, tăng cường năng lực miễn dịch của cơ thể, ức chế tế bào ung thư, hạ huyết áp, giảm cholesterol máu, phòng ngừa sỏi mật và sỏi tiết niệu, trợ giúp tiêu hóa… Đây là thức ăn lý tưởng cho những người bị thiếu máu do thiếu sắt, cao huyết áp, tiểu đường, rối loạn lipid máu, trẻ em suy dinh dưỡng.
• Chất lentinan, một polysaccharid tan trong nước được chiết xuất từ nấm hương là thuốc chống ung thư ở Nhật. Một polysaccgarid có phân tử lượng cao khác (KS-2) chiết xuất bởi Fujii và công sự (1987) cũng có tác dụng chống lại  sarcoma 180 và ung thư biểu bì. Chất aritadenin còn làm giảm cholesterol trong máy.

NẤM ĐÙI GÀ ( King Oyster Mushroom): Tên khoa học là Pleurotus eryngii. Nấm có phần nón hình cầu, thân nhỏ dài giống như đùi gà. Khi nấm còn non có thể dùng dể nấu ăn, chất thịt nấm rất giòn, mùi vị thơm ngon. Có tác dụng trợ giúp tiêu hóa, giúp người chán ăn trở nên thích ăn, đồng thời trị bệnh tiểu đường tốt, hạ thấp nồng độ đường trong máu, nhất là có tác dụng trị bệnh trĩ.
Chú ý: khi đang ăn loại nấm này không nên dùng rượu